Najpiękniejsze ćmy Polski. Do trzech razy sztuka!

mar 12, 2025

Adam Kapler

Bez kategorii

„Brzydkie kaczątka” wśród motyli? Niekoniecznie!

W Internecie i czasopismach o wiele częściej spotyka się rankingi najpiękniejszych motyli dziennych niż nocnych. Tym niemniej także ćmy, „brzydkie kaczątka” wśród łuskoskrzydłych Europy, doczekały się paru tego typu zestawień. Szkoda! W tak licznej, tak niejednolitej grupie owadów jak motyle mniejsze Polski znaleźć można zadziwiająco wiele prawdziwych piękności! Fakt, iż mniejszych od lepiej znanych pazi czy pawich oczek, nie mówiąc już o prezentowanych w motylarniach atlasów i uranii. Nietuzinkowa uroda paru gatunków krajowych już od dawna zwracała uwagę plastyków wykonujących znaczki dla Poczty Polskiej. Mowa tu choćby o wstęgówkach, coraz rzadszych mieszkankach naszych bagien. Nawet dość pospolite szkodniki drzewostanów gospodarczych i sadów bywają urocze z wyglądu. Dość wspomnieć nielubianą przez leśników barczatkę sosnówkę albo plamca agreściaka i plamówkę malinówkę z naszych ogródków działkowych.

Większość zestawień najwspanialszych ciem krajowych jest krótka, a co gorsza niezbyt oryginalna. Rozpoczyna się od znanej z niezliczonych horrorów zmierzchnicy trupiej główki. Po niej następuje kilka mniej lub bardziej, przypadkowo dobranych gatunków. Zazwyczaj sporo wśród nich zawisaków (sfinksów), gdyż to faktycznie owady niebanalne. Za sprawą filmików na you tubie i memów coraz bardziej rozpoznawalne w całym społeczeństwie, nie tylko w wąskich kręgach kolekcjonerów motyli czy zawodowych entomologów.

Trudno zachować spokój patrząc na takich przystojniaków

Wbrew obiegowym opiniom nie wszystkie ćmy spotkamy tylko nocą. Nie wszystkie też dążą do światła. Prezentujemy Państwu osobne listy dla:

zawisaków
pozostałych ciem rodzimych dla naszych ziem.

Sfinksy są bowiem „klasą samą dla siebie” nie tylko pod względem zdolności lotniczych i nawigacyjnych czy zdolności do zapylania kwiatów długoostrogowych lecz również urody. Obcując z tak niesamowitymi insektami, ślicznymi już w stadium gąsienicy, nawet naukowcy tracą swój obiektywizm. Trudno się oprzeć pokusie zaliczenia do krajowej fauny kolejnych śliczności, nawet jeśli zalatują do nas zupełnie wyjątkowo. Albo zbiegły komuś z hodowli.

Być może należałoby ustanowić osobne rankingi dla paru dalszych rodzin (podrodzin) ciem, szczególnie pawic, miernikowców oraz niedźwiedziówkowatych? Wśród nich znajdziemy przecież mnóstwo „przystojniaków”, branych za motyle dzienne, a nawet za uciekinierki z motylarnii jak obserwowana u nas na przełomie sierpnia i września pawica grabówka. Całkiem efektowne, choć zwykle szaro-bure i kudłate, bywają też rozmaite garbatkowate.

Najwspanialsze ćmy Polski (prócz zawisaków)

Oto nasz subiektywny wybór najpiękniejszych ciem Polski (prócz zawisaków):

Niedźwiedziówka krasa Pericallia matronula
Niedźwiedziówka kaja Arctia caja
Włodarka chorągiewka (niedźwiedziówka włodarka) Arctia villica
Niedźwiedziówka hebe Arctia festiva
Szewnica miętówka Spilosoma lubricipeda i szewnica pokrzywnica Spilosoma urticae
Krasopani hera Callimorpha quadripunctaria i krasopani poziomkówka Callimorpha dominula
Proporzyca marzymłódka Tyria jacobaea
Pawica grabówka Saturnia pavonia
Lotnica zyska Aglia tau
Nasierszyca różnobarwna Endromis versicolor
Barczatka sosnówka Dendrolimus pini
Ugorówka przelotnica Lemonia dumi i ugorówka złotnica Lemonia taraxaci
Narożnica zbrojówka Phalera bucephala
Widłogonka gronostajka (dziwaczka hermina) Cerura erminea i widłogonka siwica (dziwaczka widłogonka) Cerura vinula
Garbatka zygzakówka (wieniawka, zębica zygzakówka) Notodonta ziczac i garbatka koziagłówka (osinówka) Pheosia tremula
Piaskówka dwórka (niedźwiedziówka dwórka) Hyphoraia aulica
Barczatka dębówka (kosmatka dębówka) Lasiocampa quercus
Barczatka dębolistna Gastropache quercifolia
Barczatka pierścienica Malacosoma neustria
Chwostówka głogowica (barczatka głogowica) Trichiura crataegi

A może inaczej?

Wybór był trudny. Dlatego prezentuję niżej drugie, niezależne zestawienie (Najśliczniejsze ćmy Polski 2).

Plamówka malinówka (odrzyca malinówka) Thyatira batis
Fałdówka mokrzyca Pelosia muscerda
Wycinka zakrzywica Drepana curvatula
Bęsica kwietniówka Archiearis parthenias i bęsica osinówka Archiearis notha
Plamiec agreściak Abraxas grossulariata i przylepek moczarek Arichanna melanaria
Nakreślik iwiniak Plagodis pulveraria
Liczalnik (Nakreślik) dębowiec Plagodis dolabraria
Mokosz cierniowiak Opisthographis luteolata
Nagodnik równoleglik Epione vespertaria i nagodnik wycinek Epione repandaria
Osmaganek plamek Pseudogrammathea macularia
Rozlotlik lilakowiak Apeira syringaria
Latalec jesieniak Ennomos autumnaria
Sykrzytek dereniak Selenia tetralunaria i księżyczak Selenia lunularia
Mrzonka pierzak Colotois pennaria
Rączyk leszczyniak Angeroma prunaria

Najpiękniejsze sfinksy znad Wisły

Najwspanialsze zawisaki Polski to według nas:

Zmrocznik przytuliak Hyles gallii
Zmrocznik liguryjski Hyles livornica
Zawisak powojowiec Agrius convolvuli
Zawisak tawulec Sphinx ligustri
Nastrosz lipowiec Mimas tiliae
Zmora trupia główka Acherontia atropos
Fruczak trutniowiec Hemaris tityus
Fruczak bujankowiec Hemaris fuciformis
Postojak wiesiołkowiec Proserpinus proserpina
Zmrocznik oleandrowiec Daphnis neriii
Zmrocznik wilczomleczek Celerio euphorbiae (Hyles euphorbiae)
Zmrocznik gładysz Deilephila elpenor
Zmrocznik pazik Pergesa porcellus (Deilephila porcellus)
Nastrosz topolowiec Smerinthus populi (Laothoe populi)
Nastrosz dębowiec Marumba quercus

Najpiękniejsze ćmy Polski (prócz zawisaków):

Niedźwiedziówka krasa Pericallia matronula https://pl.wikipedia.org/wiki/Nied%C5%BAwiedzi%C3%B3wka_krasa#/media/Plik:Pericallia_matronula.jpg
Niedźwiedziówka kaja Arctia caja https://pl.wikipedia.org/wiki/Nied%C5%BAwiedzi%C3%B3wka_kaja#/media/Plik:(MHNT)_Arctia_caja_caja_-_Ciechanow_Poland_-_male.jpg i gąsienica https://pl.wikipedia.org/wiki/Nied%C5%BAwiedzi%C3%B3wka_kaja#/media/Plik:Arctia_caja,_Garden_Tiger,_Trawscoed,_North_Wales,_May_2008_(20591549984).jpg
Włodarka chorągiewka (niedźwiedziówka włodarka) Arctia villica https://pl.wikipedia.org/wiki/Nied%C5%BAwiedzi%C3%B3wka_w%C5%82odarka#/media/Plik:IC_Arctia_villica3.JPG
Niedźwiedziówka hebe Arctia festiva https://pl.wikipedia.org/wiki/Nied%C5%BAwiedzi%C3%B3wka_hebe#/media/Plik:Arctia_festiva.jpg i gąsienica https://pl.wikipedia.org/wiki/Nied%C5%BAwiedzi%C3%B3wka_hebe#/media/Plik:Arctia_festiva_02.jpg
Szewnica miętówka Spilosoma lubricipeda i szewnica pokrzywnica Spilosoma urticae https://pl.wikipedia.org/wiki/Szewnica_mi%C4%99t%C3%B3wka#/media/Plik:Spilosoma.lubricipeda.7185.jpg pokrzywnica https://en.wikipedia.org/wiki/Spilosoma_urticae#/media/File:Spilosoma_urticae_FvL.jpg i gąsienica pokrzywnicy https://en.wikipedia.org/wiki/Spilosoma_urticae#/media/File:Buckler_W_The_larv%C3%A6_of_the_British_butterflies_and_moths_PlateXLV.jpg
Krasopani hera Callimorpha quadripunctaria (Euplagia quadripunctaria ) https://en.wikipedia.org/wiki/Euplagia_quadripunctaria#/media/File:Russische_B%C3%A4r_(Euplagia_quadripunctaria)_nach_Schl%C3%BCpfen.JPG https://en.wikipedia.org/wiki/Euplagia_quadripunctaria#/media/File:0_%C3%89caille_chin%C3%A9e_-_Euplagia_quadripunctaria_-_Havr%C3%A9,_Begique_(3).JPG https://pl.wikipedia.org/wiki/Krasopani_hera#/media/Plik:2014.08.09.-06-Oberkirch–Russischer_Baer.jpg i krasopani poziomkówka Callimorpha dominula postaci dorosłe https://pl.wikipedia.org/wiki/Krasopani_poziomk%C3%B3wka#/media/Plik:Callimorpha.dominula.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Scarlet_tiger_moth#/media/File:Arctiidae_-_Callimorpha_dominula-1.JPG i gąsienica https://pl.wikipedia.org/wiki/Krasopani_poziomk%C3%B3wka#/media/Plik:Callimorpha.dominula.caterpillar.jpg
Proporzyca marzymłódka Tyria jacobaea imagines https://sco.wikipedia.org/wiki/Tyria_jacobaeae#/media/File:Cinnabar_moth_(Tyria_jacobaeae).jpg gąsienica https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tyria_jacobaeae_qtl1.jpg https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hypocrita_jacobea_larva_beentree.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Proporzyca_marzym%C5%82%C3%B3dka#/media/Plik:Zebrarupsen_op_Jacobskruiskruid_Senecio_jacobaea_(1).jpg
Pawica grabówka Saturnia pavonia imagines https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/95/Saturnia_pavonia_MHNT_CUT_2011_0_439_male_Les_piles_-_Cornille_%28Dordogne%29.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Pawica_grab%C3%B3wka#/media/Plik:Saturnia_pavonia_MHNT_CUT_2011_0_439_female_Mussidan.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Pawica_grab%C3%B3wka#/media/Plik:08_Saturnia_Pavonia_femelle_1991.jpg gąsienica https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:04_chenille_de_Saturnia_Pavonia_1990.jpg
Lotnica zyska Aglia tau https://pl.wikipedia.org/wiki/Lotnica_zyska#/media/Plik:Aglia_tau_-_male_2_(HS).jpg samiec https://pl.wikipedia.org/wiki/Lotnica_zyska#/media/Plik:Aglia_tau_MHNT_Male_Dos.jpg samica https://pl.wikipedia.org/wiki/Lotnica_zyska#/media/Plik:Aglia_tau_Femelle_dos.jpg
Nasierszyca różnobarwna (brzozówka) Endromis versicolor https://pl.wikipedia.org/wiki/Nasierszyca_brzoz%C3%B3wka#/media/Plik:Endromis_versicolora_MHNT.CUT.2011.0.446._Male.Allier_(Hautes-Pyr%C3%A9n%C3%A9es)_Dos.jpg
Barczatka sosnówka Dendrolimus pini https://de.m.wikipedia.org/wiki/Datei:Dendrolimus_pini_%2827494722064%29.jpg https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dendrolimus_pini_1.jpg https://en.m.wikipedia.org/wiki/File:Dendrolimus_pini_larva.jpg
Ugorówka przelotnica Lemonia dumi https://en.wikipedia.org/wiki/Lemonia_dumi#/media/File:Dumimw.jpg i ugorówka złotnica Lemonia taraxaci https://hu.wikipedia.org/wiki/Pitypangsz%C3%B6v%C5%91#/media/F%C3%A1jl:Lemonia_taraxaci_155484047.png https://hu.wikipedia.org/wiki/Pitypangsz%C3%B6v%C5%91#/media/F%C3%A1jl:Lemonia_taraxaci_53271842.jpg
Narożnica zbrojówka Phalera bucephala https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:Phalera.bucephala.7189.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Naro%C5%BCnica_zbroj%C3%B3wka#/media/Plik:Phalera_bucephala_global_MHNT.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Naro%C5%BCnica_zbroj%C3%B3wka#/media/Plik:Phalera_bucephala_(Notodontidae)_(Buff-tip)_-_(imago),_Loonse_en_Drunense_Duinen,_the_Netherlands.jpg gąsienica https://pl.wikipedia.org/wiki/Naro%C5%BCnica_zbroj%C3%B3wka#/media/Plik:Phalera_bucephala_20050909_444_part.jpg
Widłogonka gronostajka (dziwaczka hermina) Cerura erminea https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cerura_erminea_-_Lesser_puss_moth_-_%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B8%D1%8F_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%8F_%2840242382805%29.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Cerura_vinula#/media/File:Cerura_vinula1.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Wid%C5%82ogonka_gronostajka#/media/Plik:Cerura_erminea.jpg i widłogonka siwica (dziwaczka widłogonka) Cerura vinula postać dorosła https://en.wikipedia.org/wiki/Cerura_vinula#/media/File:Puss_Moth_1.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Cerura_vinula#/media/File:Cerura_vinula_-_Puss_moth_-_%D0%91%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0%D1%8F_%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B8%D1%8F_(41137670021).jpg gąsienica https://en.wikipedia.org/wiki/Cerura_vinula#/media/File:Cerura_vinula1.jpg
Garbatka zygzakówka (wieniawka, zębica zygzakówka) Notodonta ziczac imago https://en.wikipedia.org/wiki/Notodonta_ziczac#/media/File:Notodonta.ziczac.7487.jpg gąsienica https://pl.wikipedia.org/wiki/Garbatka_zygzak%C3%B3wka#/media/Plik:Notodonta_ziczac,_Pebble_Prominent,_Bala_lakeshore,_North_Wales,_August_2012_(21226811828).jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Notodonta_ziczac#/media/File:Notodonta_ziczac_04_(HS).jpg i garbatka koziagłówka (osinówka) Pheosia tremula imago https://en.wikipedia.org/wiki/Pheosia_tremula#/media/File:Pheosia_tremula.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Pheosia_tremula#/media/File:Pheosia_tremula_femelle_-_Dursztyn.jpg gąsienica https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Pheosia_tremula_larva.jpg
Piaskówka dwórka (niedźwiedziówka dwórka) Hyphoraia aulica https://en.wikipedia.org/wiki/Arctia_aulica#/media/File:Hyphoraia_aulica.jpg
Barczatka dębówka (kosmatka dębówka) Lasiocampa quercus imago samiec https://pl.wikipedia.org/wiki/Barczatka_d%C4%99b%C3%B3wka#/media/Plik:Lasiocampa_quercus_MHNT_CUT_2011_0_446_Male_Bassillac.jpg samica https://pl.wikipedia.org/wiki/Barczatka_d%C4%99b%C3%B3wka#/media/Plik:Lasiocampa_quercus_MHNT_CUT_2011_0_446_female_Mussidan.jpg gąsienica https://pl.wikipedia.org/wiki/Barczatka_d%C4%99b%C3%B3wka#/media/Plik:2016_05_26_Raupe1.jpg i barczatka dębolistna Gastropache quercifolia imago https://it.m.wikipedia.org/wiki/File:Gastropacha_quercifolia_1.jpg
Barczatka pierścienica Malacosoma neustria imago https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:Malacosoma.neustria.jpg gąsienica https://en.wikipedia.org/wiki/Lackey_moth#/media/File:Malacosoma_neustria_Caterpillar.jpg
Chwostówka głogowica (barczatka głogowica) Trichiura crataegi samiec https://en.wikipedia.org/wiki/Trichiura_crataegi#/media/File:Trichiura_crataegi_m.jpg samica https://en.wikipedia.org/wiki/Trichiura_crataegi#/media/File:Trichiura_crataegi_f.jpg gąsienica https://en.wikipedia.org/wiki/Trichiura_crataegi#/media/File:Trichiura_crataegi_larva.jpg

Najwspanialsze zawisaki Polski:

Zmrocznik przytuliak Hyles gallii samce https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_gallii#/media/File:Hyles_gallii_MHNT_male_dos.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_gallii#/media/File:Hyles_gallii_MHNT_male_ventre.jpg samice https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_gallii#/media/File:Hyles_gallii_MHNT_female_dos.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_gallii#/media/File:Hyles_gallii_MHNT_female_ventre.jpg gąsienice https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_gallii#/media/File:Sphingidae_-_Hyles_gallii_(caterpillar).JPG https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_gallii#/media/File:Hyles_gallii_-_Keila1.jpg
Zmrocznik liguryjski Hyles livornica https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_livornica#/media/File:Sphingidae_-_Hyles_livornica-1.JPG https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_livornica#/media/File:Moth_feeding_on_lantana_flower.jpeg samica https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_livornica#/media/File:Hyles_livornica_MHNT_femelle_dos.jpg samiec https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_livornica#/media/File:Hyles_livornica_MHNT_male_Dos.jpg
Zawisak powojowiec Agrius convolvuli imagines https://en.wikipedia.org/wiki/Agrius_convolvuli#/media/File:Agrius_convolvuli_side_view.jpg samiec https://en.wikipedia.org/wiki/Agrius_convolvuli#/media/File:Agrius_convolvuli_-_MHNT_CUT_2010_0_470_-_Gironde_France_-_Male_dorsal.jpg samica https://en.wikipedia.org/wiki/Agrius_convolvuli#/media/File:Agrius_convolvuli_-_MHNT_CUT_2010_0_470_-_Gironde_France_-_Female_dorsal.jpg gąsienica https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:Agrius_convolvuli_korseby.jpeg
Zawisak tawulec Sphinx ligustri https://en.wikipedia.org/wiki/Sphinx_ligustri#/media/File:Sphinx.ligustri.7631.jpg samiec https://en.wikipedia.org/wiki/Sphinx_ligustri#/media/File:Sphinx_ligustri_MHNT_dos_male.jpg samica https://en.wikipedia.org/wiki/Sphinx_ligustri#/media/File:Sphinx_ligustri_MHNT_dos_femelle.jpg
Nastrosz lipowiec Mimas tiliae imagines https://en.wikipedia.org/wiki/Mimas_tiliae#/media/File:Dillingen_Falter.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Mimas_tiliae#/media/File:Lime_hawk_moth.jpg samiec https://en.wikipedia.org/wiki/Mimas_tiliae#/media/File:Mimas_tiliae_MHNT_male_dos.jpg samica https://en.wikipedia.org/wiki/Mimas_tiliae#/media/File:Mimas_tiliae_MHNT_female_dos.jpg gąsienice https://en.wikipedia.org/wiki/Mimas_tiliae#/media/File:Mimas_tiliae_full.jpg
Zmora trupia główka Acherontia atropos https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/81/Acherontia_atropos_MHNT_dos.jpg gąsienica https://pl.wikipedia.org/wiki/Zmierzchnica_trupia_g%C5%82%C3%B3wka#/media/Plik:Acherontia_atropos_larva_2.jpg
Fruczak trutniowiec Hemaris tityus https://pt.wikipedia.org/wiki/Hemaris_tityus#/media/Ficheiro:Hemaris_tityus_couple.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Fruczak_trutniowiec#/media/Plik:H_tityus_M_Kutera_Kielce_Upland.jpg samica https://pl.wikipedia.org/wiki/Fruczak_trutniowiec#/media/Plik:Hemaris_tityus_-_MHNT_CUT_2010_0_510_-_Strasbourg_France_-_female_dorsal.jpg samiec https://pl.wikipedia.org/wiki/Fruczak_trutniowiec#/media/Plik:Hemaris_tityus_-_MHNT_CUT_2010_0_510_-_Strasbourg_France_-_male_dorsal.jpg
Fruczak bujankowiec Hemaris fuciformis samica https://en.wikipedia.org/wiki/Hemaris_fuciformis#/media/File:Hemaris_fuciformis_-_MHNT_CUT_2010_0_510_-_Dordogne_France_-_female_ventral.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Hemaris_fuciformis#/media/File:Hemaris_fuciformis_-_MHNT_CUT_2010_0_510_-_Dordogne_France_-female_dorsal.jpg samiec https://en.wikipedia.org/wiki/Hemaris_fuciformis#/media/File:Hemaris_fuciformis_MHNT_dos.jpg
Postojak wiesiołkowiec Proserpinus proserpina samiec https://pl.wikipedia.org/wiki/Postojak_wiesio%C5%82kowiec#/media/Plik:Proserpinus_proserpina_MHNT_CUT_2010_0_495_L’Argenti%C3%A8re-la-Bess%C3%A9e_Hautes-Alpes,_France_-_male_dorsal.jpg samica https://pl.wikipedia.org/wiki/Postojak_wiesio%C5%82kowiec#/media/Plik:Proserpinus_proserpina_MHNT_CUT_2010_0_495_L’Argenti%C3%A8re-la-Bess%C3%A9e_Hautes-Alpes,_France_-_female_dorsal.jpg gąsienica https://pl.wikipedia.org/wiki/Postojak_wiesio%C5%82kowiec#/media/Plik:Nachtkerzenschwaermer_Raupe.jpg
Zmrocznik oleandrowiec Daphnis neriii https://en.wikipedia.org/wiki/Daphnis_nerii#/media/File:Daphnis.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Daphnis_nerii#/media/File:Daphnis_nerii_MHNT_CUT_2010_0_290_Aurangabad_Maharashtra_India_male_ventral.jpg
Zmrocznik wilczomleczek Celerio euphorbiae (Hyles euphorbiae) samica https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_euphorbiae#/media/File:Hyles_euphorbiae_MHNT_CUT_2010_0_209_For%C3%AAt_de_Fontainebleau_France_female_dorsal.jpg samiec https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_euphorbiae#/media/File:Hyles_euphorbiae_MHNT_CUT_2010_0_209_Ganges_H%C3%A9rault_France_Male_dorsal.jpg gąsienica https://en.wikipedia.org/wiki/Hyles_euphorbiae#/media/File:Hyles_euphorbiae_corrected.jpg
Zmrocznik gładysz Deilephila elpenor https://en.wikipedia.org/wiki/Deilephila_elpenor#/media/File:Elephant_hawkmoth_(Deilephila_elpenor)_male.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Deilephila_elpenor#/media/File:Deilephila_elpenor_macromera_MHNT_CUT_2010_0_229_China_male_dorsal.jpg
Zmrocznik pazik Pergesa porcellus (Deilephila porcellus) https://en.wikipedia.org/wiki/Deilephila_porcellus#/media/File:Deilephila_porcellus_MHNT_CUT_2010_0_499_Autouillet,_Yvelines,_France_-_female_dorsal.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Deilephila_porcellus#/media/File:Deilephila_porcellus_MHNT_CUT_2010_0_499_Autouillet,_Yvelines,_France_-_female_ventral.jpg
Nastrosz topolowiec Smerinthus populi (Laothoe populi) samiec https://es.wikipedia.org/wiki/Laothoe_populi#/media/Archivo:Laothoe_populi_MHNT_dos.jpg samica https://es.wikipedia.org/wiki/Laothoe_populi#/media/Archivo:Laothoe_populi_MHNT_CUT_2010_0_359_Mont_Pelvoux,_France_-_female_dorsal.jpg gynandromorf https://en.wikipedia.org/wiki/Laothoe_populi#/media/File:Laothoe_populi_MHNT_CUT_2010_0_359_Mont_Pelvoux,_France,_gynandromorphe_dorsal.jpg
Nastrosz dębowiec Marumba quercus imagines samica https://en.wikipedia.org/wiki/Marumba_quercus#/media/File:Marumba_quercus_MHNT_CUT_2010_0_89_La_Croix-Valmer_female_dorsal.jpg samiec https://en.wikipedia.org/wiki/Marumba_quercus#/media/File:Marumba_quercus_MHNT_CUT_2010_0_89_La_Croix-Valmer_Male_dorsal.jpg gąsienica https://en.wikipedia.org/wiki/Marumba_quercus#/media/File:Marumba_quercus_larva.jpg

Najśliczniejsze ćmy Polski. Drugie zestawienie.

Plamówka malinówka (odrzyca malinówka) Thyatira batis samica https://en.wikipedia.org/wiki/Peach_blossom#/media/File:Thyatira_batis_MHNT.CUT.2012.0.356._Female_Gi%C3%A8res.jpg samiec https://en.wikipedia.org/wiki/Peach_blossom#/media/File:(MHNT)_Thyatira_batis_-_Kunstat_Czech_Republic_-_male_dorsal.jpg gąsienica https://en.wikipedia.org/wiki/Peach_blossom#/media/File:Thyatira_batis_080806.jpg
Fałdówka mokrzyca Pelosia muscerda https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pelosia_muscerda_SLU.JPG https://en.wikipedia.org/wiki/Pelosia#/media/File:Pelosia_muscerda-2.jpg
Wycinka zakrzywica Drepana curvatula https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Drepana_curvatula#/media/File:(MHNT)_Drepana_falcataria_-_Gajary_Slovaquie_-_male_dorsal.jpg https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Drepana_curvatula#/media/File:Drepana_curvatula_121959517.jpg https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Drepana_curvatula#/media/File:Drepana_curvatula_2207335.jpg
Bęsica kwietniówka Archiearis parthenias imagines https://en.wikipedia.org/wiki/Archiearis_parthenias#/media/File:Archiearis_parthenias_-_Orange_underwing_-_%D0%92%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%91%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_(40907677861).jpg https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Archiearis_parthenias#/media/File:2017.03.12.-04-Hirschacker_Schwetzingen–Birken-Jungfernkind.jpg gąsienice https://en.wikipedia.org/wiki/Archiearis_parthenias#/media/File:Archiearis_parthenias_larva.jpg i bęsica osinówka Archiearis notha https://en.wikipedia.org/wiki/Archiearis_notha#/media/File:Archiearis.notha.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Archiearis_notha#/media/File:Archiearis_notha.jpg
Plamiec agreściak Abraxas grossulariata https://en.wikipedia.org/wiki/Abraxas_grossulariata#/media/File:Magpie_moth_(Abraxas_grossulariata).jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Abraxas_grossulariata#/media/File:Magpie_moth_(Abraxas_grossulariata)_2.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Abraxas_grossulariata#/media/File:Abraxas_grossulariata_MHNT.jpg i przylepek moczarek Arichanna melanaria https://en.wikipedia.org/wiki/Arichanna_melanaria#/media/File:Arichanna_melanaria.jpg
Nakreślik iwiniak Plagodis pulveraria https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Plagodis_pulveraria,_Barred_Umber,_Trawscoed,_North_Wales,_May_2016_-_Flickr_-_janetgraham84.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Plagodis_pulveraria#/media/File:Plagodis_pulveraria_FvL.jpg
Liczalnik (Nakreślik) dębowiec Plagodis dolabraria https://fr.wikipedia.org/wiki/Plagodis_dolabraria#/media/Fichier:(1904)_Scorched_Wing_(Plagodis_dolabraria)_(34926297652).jpg

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Plagodis_dolabraria.jpg https://fr.wikipedia.org/wiki/Plagodis_dolabraria#/media/Fichier:Plagodis_dolabraria01.jpg

Mokosz cierniowiak Opisthographis luteolata

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Opisthograptis_luteolata,_Lodz_%28Poland%2901%28js%29.jpg

https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Opisthograptis_luteolata_%285806264664%29.jpg

https://en.wikipedia.org/wiki/Brimstone_moth#/media/File:Opisthograptis_luteolata.jpg

gąsienica https://en.wikipedia.org/wiki/Brimstone_moth#/media/File:Opisthograptis_luteolata_9163.jpg

Nagodnik równoleglik Epione vespertaria https://de.wikipedia.org/wiki/Weiden-Saumbandspanner#/media/Datei:Geometridae_-_Epione_vespertaria.jpg samiec https://en.wikipedia.org/wiki/Epione_vespertaria#/media/File:Epione_vespertaria_m.jpg samica https://en.wikipedia.org/wiki/Epione_vespertaria#/media/File:Epione_vespertaria_f.jpg i nagodnik wycinek Epione repandaria https://de.wikipedia.org/wiki/Weiden-Saumbandspanner#/media/Datei:Epione_repandaria_(27674148434).jpg https://de.wikipedia.org/wiki/Weiden-Saumbandspanner#/media/Datei:Epione_repandaria,_Bordered_Beauty,_Trawscoed,_North_Wales,_Aug_2013_(20487166874).jpg
Osmaganek plamek Pseudogrammathea macularia (Pseudopanthera macularia) https://en.wikipedia.org/wiki/Pseudopanthera_macularia#/media/File:Pseudopanthera_macularia_kermeter01.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Pseudopanthera_macularia#/media/File:Pseudopanthera_macularia_MHNT.jpg
Rozlotlik lilakowia Apeira syringaria https://en.wikipedia.org/wiki/Apeira_syringaria#/media/File:Apeira_syringaria01.jpg https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Apeira_syringaria_%282007-05-26%29.jpg

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Apeira_syringaria_%2827675054273%29.jpg

Latalec jesieniak Ennomos autumnaria https://i0.wp.com/insektarium.net/wp-content/uploads/2021/09/E-autumnaria.jpg?ssl=1 https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Ennomos_autumnaria.jpg
Sykrzytek dereniak Selenia tetralunaria https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:Selenia_tetralunaria_MHNT.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Selenia.tetralunaria.7138.jpg i księżyczak Selenia lunularia https://en.wikipedia.org/wiki/Selenia_%28moth%29#/media/File:Selenia_lunularia.jpg https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Selenia_lunularia_Lyma.jpg
Mrzonka pierzak Colotois pennaria https://fr.wikipedia.org/wiki/Colotois_pennaria#/media/Fichier:(1923)_Feathered_Thorn_(Colotois_pennaria)_(22660195672).jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Feathered_thorn#/media/File:Geometridae_-_Colotois_pennaria.JPG gąsienica https://en.wikipedia.org/wiki/Feathered_thorn#/media/File:Colotois_pennaria_larve.jpg https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Colotois_pennaria_%28Geometridae%29_-_%28caterpillar%29,_Elst_%28Gld%29,_the_Netherlands.jpg
Rączyk leszczyniak Angeroma prunaria typowe formy barwne imagines https://en.wikipedia.org/wiki/Angerona_prunaria#/media/File:Angerona_prunaria.jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Angerona_prunaria#/media/File:Angerona_prunaria01.jpg nietypowe formy barwne imagines https://en.wikipedia.org/wiki/Angerona_prunaria#/media/File:Angerona_prunaria_(14557518166).jpg https://en.wikipedia.org/wiki/Angerona_prunaria#/media/File:Angerona_prunaria03.jpg i https://en.wikipedia.org/wiki/Angerona_prunaria#/media/File:Angerona_prunaria02.jpg

Wykorzystane źródła:

Bělín V. 2003. Nočni Motýli České a Slovenské republiky. Nachtfalter der Tschechischen und Slowakischen Republik. Kabourek, Zlín.

Buszko J. 1992. Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVII, nr 59. Motyle Lepidoptera, Zawisaki Sphingidae. Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Wrocław.

Buszko J., Śliwiński Z. 1978. Klucze do oznaczania owadów Polski. Cz. XXVII. Motyle – Lepidoptera, zeszyt 55-58. Lasiocampidae, Endromididae, Lemoniidae, Saturiidae. PWN/Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Warszawa/Wrocław.

Buszko J. 1997. Atlas motyli Polski. Część II. Prządki, zawisaki, niedźwiedziówki. Grupa Image Sp.zoo, Warszawa.

Buszko J. 2000. Atlas motyli Polski. Część III. Falice, wycinki, miernikowce. Grupa Image Sp.zoo/Garmont/Agraf, Piła/Włocławek/Warszawa.

Buszko J., Nowacki J. 2000. The Lepidoptera of Poland – A distributional checklist. Polish Entomological Monographs. Vol. I. Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Toruń/Poznań.

Carter D. 1993. Motyle. Wiedza i Życie, Warszawa.

Carter D., Hargreaves B. 1987. Raupen und Schmetterlinge Europas und ihre Futterpflanzen. Blackwell Wissenschaftsverlag.

Heintze J. 1990. Motyle Polski. Atlas. Część pierwsza. WSiP, Warszawa.

Mészáros Z., Vojnits A. 1979. Motyle i ćmy. PWN, Warszawa.

Sołtys E. 1965. Klucze do oznaczania owadów Polski. cz. XXVII. Motyle – Lepidoptera, zeszyt 47-50. Sówki – Notodontidae, Thaumetopoeidae, Thyatriridae, Drepanidae. PWN/Polski Związek Entomologiczny, Warszawa-Poznań.

Strojny W. 1981. Nasze zwierzęta. PWRiL, Warszawa.

Weidemann H. 1996. Nachtfalter, Spinner und Schwärmer. Naturbuch-Verlag, J. Köhler, Augsburg.

Janko K. 2022. Zawisakowate Polski. https://web.archive.org/web/20140712105401/http://lepidoptera.eu/ListFamily.php?family=Sphingidae&country=PL#Macroglossinae [dostęp 01.03.2025]

Jedzinak M. Motyle z kolekcji Instytutu Zoologii PAN w W-wie na znaczkach Poczty Polskiej https://www.kzp.pl/index.php?artykul=kat-zn-1991-zn3195 [dostęp 01.03.2025]Moths and Butterflies of Europe and North Africa https://www.leps.it/indexjs.htm?SpeciesPages/Archiparth.htm [dostęp 01.03.2025]

Autor – Adam Kapler